Wat is nu precies het verschil tussen crypto zoals Bitcoin en traditionele fiatvaluta zoals de euro of de dollar? Beide worden gebruikt als betaalmiddel, maar hun werking en waardegrondslag verschillen fundamenteel. Fiatgeld wordt uitgegeven door centrale banken en dankt zijn waarde aan vertrouwen in overheden en economieën. Cryptovaluta daarentegen functioneren op basis van blockchaintechnologie en werken zonder centrale autoriteit.
In dit artikel lees je hoe beide systemen werken, waarin ze van elkaar verschillen en hoe ze samen de toekomst van geld kunnen vormen.
Definitie: Fiatvaluta zijn door de overheid uitgegeven betaalmiddelen zonder fysieke dekking. Hun waarde berust op vertrouwen in regeringen, centrale banken en de economische stabiliteit van een land.
Werking: Centrale banken sturen de geldhoeveelheid en de rente om economische groei en inflatie te beïnvloeden. Fiatgeld is flexibel en maakt kredietverlening en economische aanpassing mogelijk.
Vergelijking: Crypto zoals Bitcoin is decentraal, technologisch beveiligd en vaak beperkt in aanbod in tegenstelling tot fiatgeld, waarbij centrale banken in theorie onbeperkt geld kunnen bijdrukken. Cryptocurrencies functioneren op basis van blockchain technologie, wat zorgt voor transparantie, onveranderlijkheid en decentrale controle zonder centrale autoriteit.
Belang: Fiatgeld vormt vandaag de ruggengraat van de wereldeconomie, terwijl crypto steeds belangrijker wordt. De toekomst ligt mogelijk in de samenwerking tussen beide systemen.
Fiatgeld is een overheid uitgegeven valuta die als wettig betaalmiddel wordt erkend. Daaronder vallen zowel contant geld zoals munten en bankbiljetten als giraal geld dat digitaal op bankrekeningen bestaat. Deze vorm van geld wordt ook wel fiatgeld genoemd. Fiat valuta ontleent haar waarde niet aan intrinsieke eigenschappen of een fysieke dekking door goud of zilver, maar aan het vertrouwen van consumenten, bedrijven en overheden in de stabiliteit van de munt en het vermogen van de regering om deze waarde te behouden. De waarde ontleent fiat valuta dus aan het vertrouwen in de overheid en het wettelijke karakter, niet aan tastbare activa. Centrale banken spelen hierbij een belangrijke rol, omdat zij verantwoordelijk zijn voor het reguleren van de geldhoeveelheid en het vaststellen van de rente.
De waarde van fiatgeld wordt dus bepaald door het monetaire beleid en de financiële regelgeving van de uitgevende overheid en haar centrale bank. Centrale banken bepalen hoeveel geld in omloop komt en gebruiken beleidsinstrumenten zoals de beleidsrente om de economie te sturen. Het fiatgeldsysteem maakt het mogelijk om flexibel in te spelen op economische omstandigheden en groei of inflatie te beïnvloeden.
Fiat valuta is daardoor een flexibel en aanpasbaar onderdeel van de wereldeconomie. Het stelt regeringen in staat om op economische veranderingen te reageren en maakt kredietverlening en geldschepping via banken mogelijk.
De oorsprong van fiatgeld gaat terug tot het oude China, waar het in de 11e eeuw werd ingevoerd als oplossing voor het tekort aan metalen munten. In Europa kreeg papiergeld pas in de 17e eeuw voet aan de grond, toen banken bankbiljetten begonnen uit te geven die konden worden ingewisseld voor goud of zilver. Voor de introductie van papiergeld werden gouden munten en zilveren munten veelvuldig gebruikt als betaalmiddel, waarbij de intrinsieke waarde van het edelmetaal het vertrouwen in het geld bepaalde.
Voor de komst van papiergeld gebruikten samenlevingen zogenoemd ‘goederen- of ruilgeld’, waarbij de waarde direct afhing van de fysieke stof zoals graan, zout of edelmetaal. De ruilwaarde lag dus vast in het materiaal zelf. Met de invoering van de goudstandaard werd geld gekoppeld aan een vaste hoeveelheid goud, waardoor valuta's en nationale valuta hun waarde ontleenden aan de goudreserves van een land.
Later ontdekten staten dat papiergeld ook zonder fysieke dekking kon functioneren, zolang mensen vertrouwen hadden in de overheid die het uitgeeft. De wettelijke erkenning van deze biljetten als betaalmiddel versterkte dat vertrouwen. In 1971 besloot de toenmalige Amerikaanse president Richard Nixon om de dollar los te koppelen van de goudstandaard, waarmee een einde kwam aan het systeem waarbij geld direct aan goud was gekoppeld. Dit markeerde een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van valuta's wereldwijd en betekende de definitieve overgang naar fiatgeld.
De periode voor de Tweede Wereldoorlog werd in veel landen gekenmerkt door hyperinflatie en aanzienlijke geldontwaarding, mede door overmatig geld bijdrukken. In de afgelopen honderd jaar en tientallen jaren heeft er aanzienlijke geldontwaarding plaatsgevonden, vooral door het overmatig creëren van fiatgeld. Plotselinge verhogingen van de goudvoorraad, bijvoorbeeld tijdens oorlogen, konden in het verleden tot economische instabiliteit leiden. In extreme gevallen, zoals in Zimbabwe en Venezuela, heeft zelfs hyperinflatie plaatsgevonden, waarbij het vertrouwen in nationale valuta volledig verdween. Sindsdien hangt de waarde van een munt vooral af van de economische en politieke stabiliteit van het land dat haar uitgeeft.
Het fiatgeldsysteem is gebaseerd op vertrouwen: vertrouwen van burgers, bedrijven en markten in de stabiliteit van een munt en in het vermogen van overheden en centrale banken om die stabiliteit te waarborgen. De waarde van fiatgeld is voornamelijk gebaseerd op vertrouwen en acceptatie door de samenleving. Centrale banken hebben de bevoegdheid om geld te creëren en de geldhoeveelheid te reguleren. Zo sturen ze economische groei, rente en inflatie.
Fiatgeld heeft geen intrinsieke waarde. De waarde ervan wordt bepaald door wetgeving en beleid. Een overheid verklaart haar munt wettig betaalmiddel, wat betekent dat iedereen deze officieel moet accepteren voor betalingen binnen dat land. Daarmee krijgt fiatgeld zijn formele status als ruilmiddel.
Een belangrijk kenmerk van dit systeem is de flexibiliteit. Centrale banken kunnen de hoeveelheid geld die in omloop is aanpassen aan de economische situatie via geldschepping en rentebeleid. Dit kan gebeuren door het verlagen van de rente om lenen aantrekkelijker te maken, of juist door de rente te verhogen om oververhitting van de economie en inflatie te beperken.
Het vertrouwen in fiatvaluta is cruciaal voor de werking van het systeem. Zonder vertrouwen zou het geld zijn waarde verliezen. Dit vertrouwen wordt ondersteund door verschillende factoren:
Centrale banken: Een stabiel monetair beleid en transparante communicatie versterken het vertrouwen in de munt.
Wettelijk kader: De wetgeving verplicht het gebruik van fiatgeld als wettig betaalmiddel, wat bijdraagt aan brede acceptatie.
Economische kracht: Een sterke economie vergroot de betrouwbaarheid en aantrekkingskracht van een munt.
Historische stabiliteit: Valuta met een lage inflatie en stabiele waarde behouden het vertrouwen van consumenten.
Internationale reserves: Centrale banken houden reserves aan in vreemde valuta en goud om hun munt te ondersteunen.
Politieke stabiliteit: Een stabiele regering en consistent beleid vergroten het vertrouwen in de waarde van het geld.
Het vertrouwen in fiatvaluta wordt stand gehouden door het beleid en de regelgeving van de overheid en centrale banken, die zorgen voor stabiliteit en het monopolie op uitgifte en acceptatie van het geld waarborgen.
Nieuwsgierig naar crypto? Bekijk de artikelen in de Knowledge Hub.
Vergroot je kennisFiatvaluta zijn wereldwijd de standaardvorm van geld. Enkele van de bekendste voorbeelden van fiat valuta's zijn:
de Amerikaanse dollar (USD)
de euro (EUR)
de Japanse yen (JPY)
het Britse pond (GBP)
de Zwitserse frank (CHF)
de Canadese dollar (CAD)
de Australische dollar (AUD)
Deze munteenheden zijn allemaal voorbeelden van fiat valuta's, die geen intrinsieke waarde hebben en waarvan de waarde wordt bepaald door vertrouwen en overheidsbeleid.
Al deze valuta zijn nationale valuta die worden uitgegeven door hun respectieve centrale banken en hebben in hun eigen land de status van wettig betaalmiddel. De euro is een bijzonder geval: deze munt wordt gedeeld door 20 van de 27 EU-landen en geldt als een van de belangrijkste internationale reservevaluta ter wereld. De waarde en stabiliteit van fiatvaluta worden voortdurend weerspiegeld in de wisselkoersen, die worden bepaald op de wereldwijde valutamarkt. Deze markt, ook wel forex genoemd, is de grootste en meest liquide markt ter wereld. De sterkte van een munt hangt af van economische groei, politieke stabiliteit en het vertrouwen van internationale handelspartners.
Fiatvaluta bieden flexibiliteit doordat centrale banken en regeringen hun monetaire beleid kunnen aanpassen aan veranderende economische omstandigheden, en daarmee tevens het risico creëren op inflatie door het bijdrukken van geld.
Een belangrijk nadeel is dat centrale banken ongelimiteerd geld kunnen bijdrukken, wat de koopkracht kan ondermijnen en de economische stabiliteit kan beïnvloeden.
Flexibel monetair beleid: Centrale banken kunnen de geldhoeveelheid aanpassen om groei te stimuleren of inflatie te beteugelen.
Snelle economische reactie: Overheden kunnen sneller inspelen op recessies of crisissituaties.
Toegankelijk krediet: Het systeem maakt kredietverlening eenvoudiger, wat economische groei kan bevorderen.
Wettig betaalmiddel: Fiatvaluta worden overal in het land geaccepteerd en bieden daardoor zekerheid in het betalingsverkeer.
Inflatierisico: Een te ruime geldcreatie kan leiden tot geldontwaarding, waardoor de koopkracht van burgers afneemt. Door inflatie kun je met hetzelfde bedrag minder goederen en diensten kopen dan voorheen.
Afhankelijkheid van politiek beleid: Slechte beslissingen van overheden of centrale banken kunnen de munt verzwakken.
Vertrouwensafhankelijk: Verlies van vertrouwen in de munt of de overheid kan leiden tot devaluatie of kapitaalvlucht.
Schuldenopbouw: Een systeem gebaseerd op krediet kan structurele schulden vergroten, zowel bij overheden als consumenten.
Wanneer het vertrouwen in de munt afneemt en de waarde van geld blijft dalen, kan dit een vicieuze cirkel veroorzaken. Consumenten en bedrijven gaan minder uitgeven, het vertrouwen in de economie neemt verder af en herstel wordt steeds moeilijker, waardoor de economie in een neerwaartse spiraal terechtkomt.
De werking van het fiatgeldsysteem hangt sterk af van hoe transparant en verantwoordelijk de monetaire autoriteiten handelen. Een onafhankelijke centrale bank met een duidelijk inflatiedoel helpt doorgaans om stabiliteit en vertrouwen te behouden.
Ja en nee. Zowel crypto als fiatgeld worden gebruikt om waarde uit te wisselen, maar de manier waarop ze functioneren verschilt fundamenteel. Fiatgeld wordt uitgegeven door centrale banken en gereguleerd door overheden. Crypto daarentegen werkt via een decentraal netwerk van gebruikers en transacties op basis van blockchaintechnologie. Cryptocurrencies, zoals Bitcoin en andere digitale munteenheden, zijn voorbeelden van deze nieuwe vorm van geld die sinds de opkomst van digitale valuta een grote evolutie hebben doorgemaakt.
Crypto maakt directe transacties tussen personen mogelijk, zonder tussenkomst van banken of staten. Dat geeft meer vrijheid, maar ook meer verantwoordelijkheid: er is geen centrale partij die toezicht houdt of verliezen compenseert.
Daarnaast is fiatgeld in feite schuldgebaseerd: wanneer centrale banken geld creëren, komt dat meestal via krediet in omloop. Het vertrouwen in fiatgeld berust op de garantie van overheden en hun monetaire beleid. Bij crypto berust dat vertrouwen op technologie transparante en onveranderlijke transactieregisters.
Stablecoins zijn digitale valuta waarvan de waarde is gekoppeld aan een stabiel actief, meestal een fiatvaluta zoals de dollar of euro. Ze combineren de voordelen van blockchaintechnologie zoals snelle, grensoverschrijdende betalingen met de relatieve stabiliteit van traditioneel geld. Bekende voorbeelden zijn USDT (Tether) en USDC (USD Coin).
Nieuw bij Bitpanda? Registreer vandaag nog je account!
Meld je hier aanBitcoin verschilt fundamenteel van traditionele valuta. Waar fiatgeld onbeperkt kan worden bijgedrukt door centrale banken, zoals de Federal Reserve in de Verenigde Staten en de Europese Centrale Bank in Europa, is het aanbod van Bitcoin vastgelegd op maximaal 21 miljoen coins. Dat maakt Bitcoin schaars zelfs schaarser dan goud. Het netwerk werkt zonder centrale autoriteit: transacties worden gevalideerd via een decentraal systeem van miners die nieuwe blokken aan de blockchain toevoegen.
In tegenstelling tot Bitcoin is het fiatgeldsysteem schuldgebaseerd: geld wordt vaak gecreëerd door het verstrekken van leningen, waardoor schuld ontstaat. Overheden en centrale banken, zoals de Federal Reserve en de Europese Centrale Bank, spelen een grote rol in het beheren van deze schuld, wat directe gevolgen heeft voor economische stabiliteit en het vertrouwen in het geldsysteem.
In tegenstelling tot fiatgeld, dat afhankelijk is van overheden en centrale banken, is Bitcoin volledig gedecentraliseerd. Dat betekent dat geen enkele instantie kan bepalen hoeveel nieuwe coins er worden aangemaakt of transacties kan blokkeren. De uitgifte van nieuwe Bitcoin wordt gereguleerd via het Bitcoin halving-mechanisme, waarbij de beloning voor miners ongeveer elke vier jaar halveert. Hierdoor daalt de inflatie van Bitcoin in de tijd, vergelijkbaar met de schaarste van edelmetalen.
Het vertrouwen in fiatgeld komt voort uit staatsgaranties en wetgeving. Fiatgeld speelt een cruciale rol in het functioneren van het financiële systeem, omdat het door centrale banken wordt gereguleerd en essentieel is voor de stabiliteit van de economie. Bij Bitcoin is dat vertrouwen technologisch bepaald: het is gebaseerd op de veiligheid en transparantie van de blockchain. Transacties zijn onveranderlijk en voor iedereen zichtbaar, wat fraude bemoeilijkt en controle door één partij overbodig maakt.
Bitcoin wordt ook wel gezien als een hedge tegen inflatie maar de waarde kan sterk fluctueren en er is geen garantie dat het die functie behoudt. Toch blijft het belangrijk te begrijpen dat de koers van Bitcoin sterk kan schommelen. Dit maakt het geen vervanging van fiatgeld, maar eerder een alternatief voor wie zoekt naar onafhankelijkheid van traditionele financiële systemen.
Fiatwallets maken het mogelijk om traditionele valuta digitaal te beheren. Het zijn online portemonnees waarin gebruikers euro’s, dollars of andere valuta kunnen bewaren, verzenden en ontvangen. In de praktijk vormen ze de brug tussen de traditionele financiële wereld en de digitale economie.
Met een fiatwallet kun je digitale betalingen doen zonder fysiek geld te gebruiken. Denk aan online aankopen, het betalen van rekeningen of het overmaken van geld via apps. Veel brokers en handelsplatforms, zoals Bitpanda, combineren fiatwallets met cryptowallets, zodat gebruikers eenvoudig kunnen wisselen tussen euro’s en crypto.
Fiatwallets maken onderdeel uit van het moderne betalingsverkeer. Ze worden beveiligd door technologieën zoals versleutelde verbindingen, tweefactorauthenticatie en soms ook verzekeringen tegen fraude.
Het is belangrijk om te weten dat fiatwallets doorgaans centraal worden beheerd door financiële instellingen of brokers, terwijl cryptowallets juist gedecentraliseerd kunnen zijn.
Fiatwallets: gekoppeld aan een bank of handelsplatform; eenvoudig in gebruik, maar afhankelijk van de aanbieder.
Cryptowallets: beheerd door de gebruiker zelf via private keys of seed phrases; biedt meer autonomie, maar vereist ook meer verantwoordelijkheid.
Fiatgeld vormt de ruggengraat van het wereldwijde financiële systeem. Fiatgeld wordt ook wel fiduciair geld genoemd, omdat het zijn waarde ontleent aan het vertrouwen in de uitgevende overheid en geen intrinsieke waarde heeft. Begrijpen hoe het werkt, is essentieel om inzicht te krijgen in de werking van markten, inflatie en monetair beleid. Terwijl crypto steeds belangrijker wordt, blijft fiatgeld het primaire ruilmiddel voor handel, investeringen en dagelijkse betalingen.
De toekomst van geld lijkt te liggen in de samenwerking tussen beide systemen. Digitale oplossingen, zoals fiatwallets en stablecoins, laten zien dat traditionele valuta en blockchaintechnologie elkaar kunnen versterken. Waar fiatgeld stabiliteit biedt, brengen crypto en digitale assets innovatie, transparantie en wereldwijde toegankelijkheid.
Wie beide systemen begrijpt, kan profiteren van hun sterke punten: de betrouwbaarheid van fiatgeld en de technologische voordelen van crypto. Samen creëren ze een meer verbonden, flexibele en digitale financiële wereld waarin zowel overheden als gebruikers meer keuzevrijheid hebben.
Bitpanda is de plek om meer vertrouwen en kennis op te bouwen. Of je nu net begint of je kennis wilt verdiepen, wij hebben de artikelen die je helpen om je kennis te vergroten en die je helpen om weloverwogen beslissingen te nemen.
Weet je niet waar te beginnen? Ontdek deze populaire artikelen:
Hier beantwoorden we de meestgestelde vragen over fiatgeld.
Dit artikel wordt verspreid voor informatieve doeleinden en mag niet worden opgevat als een aanbod of aanbeveling. Het is geen investeringsadvies en kan dit ook niet vervangen. Bitpanda geeft geen verklaringen of garanties met betrekking tot de nauwkeurigheid en volledigheid van de hierin opgenomen informatie. Investeren brengt risico's met zich mee. Je kunt al het geld dat je investeert verliezen.
