Pump-en-dump-schema’s blazen de prijs van een asset kunstmatig op door middel van hype, waarna de organisatoren hun bezit verkopen, wat een crash veroorzaakt.
Crypto
Wat schuilt er achter een pump and dump
Een pump and dump is een manipulerende handelspraktijk waarbij de prijs van een crypto-asset kunstmatig wordt opgedreven via hype en misleidende informatie. Zodra de prijs piekt, verkopen de initiatiefnemers hun bezit, wat een plotselinge koersval veroorzaakt. In dit artikel ontdek je hoe deze schema’s werken, waarom ze illegaal zijn, hoe ze zich verspreiden via sociale media en hoe regelgeving zoals MiCAR beleggers beter beschermt. Leer signalen herkennen en voorkom dat je slachtoffer wordt van marktmisbruik.
Ooit gebruikelijk bij penny stocks, zijn deze schema’s tegenwoordig beter zichtbaar op de cryptomarkten, waar regelgeving nog in ontwikkeling is.
Sociale media en influencers spelen vaak een sleutelrol bij het verspreiden van misleidende hype om nietsvermoedende beleggers aan te trekken.
Om te voorkomen dat je slachtoffer wordt, let op plotselinge prijsstijgingen, onrealistische beloften en assets die worden gepromoot door anonieme ontwikkelaars.
Helaas is de financiële wereld niet vrij van frauduleuze praktijken, en een van de bekendste is het pump-and-dump-schema. Oplichters in de financiële wereld maken steeds vaker gebruik van deze praktijk, waarbij oplichting en marktmisbruik leiden tot aanzienlijke verliezen voor andere investeerders. Oorspronkelijk afkomstig uit de aandelenmarkt, maar inmiddels ook aanwezig in de cryptomarkt. Wat is een pump and dump, hoe werkt het en – het belangrijkst – hoe bescherm je jezelf? We lichten het stap voor stap toe.
Pump and dumps drijven de prijs van een asset kunstmatig op met hype, waarna de initiatiefnemers hun positie verkopen en een koersval veroorzaken.
Vroeger vooral bij penny stocks, tegenwoordig ook zichtbaar in crypto. Sociale media en influencers spelen vaak een sleutelrol bij het verspreiden van misleidende hype die onervaren beleggers aantrekt. Recente voorbeelden laten zien dat marktmisbruik en het verlies aan geloofwaardigheid van de markt door deze praktijken een groeiend probleem vormen.
Let op plotselinge koerssprongen, onrealistische beloftes en door anonieme teams gepushte assets om geen slachtoffer te worden.
Wil je meer weten over veelvoorkomende vormen van crypto-oplichting? Lees dan ons artikel over veelvoorkomende cryptoscams.
Pump and dump bij crypto
Een pump and dump is een vorm van marktmanipulatie waarbij de prijs van een token of aandeel kunstmatig wordt opgedreven, vaak met valse informatie die via social media wordt verspreid om hype te creëren en andere investeerders aan te trekken. Zulke pump and dump schemes zijn bestaande schemes die vooral voorkomen bij kleine crypto's of tokens met lage liquiditeit, omdat deze activa makkelijker te manipuleren zijn. Deelnemers worden verleid om in te stappen met de belofte van snelle winsten, maar in werkelijkheid is het doel om de prijs op te drijven zodat de bedenkers op of rond de top kunnen verkopen en hun inleg met winst kunnen dumpen.
Deelnemers die te laat instappen blijven vaak achter met waardeloze tokens en kunnen aanzienlijke verliezen of zelfs grote financiële verliezen lijden als de prijs daalt na het dumpen. Dit kan leiden tot een grote impact op de financiële positie van beleggers en de reputatie van de cryptomarkt. Pump and dump schemes brengen grote risico's met zich mee voor andere investeerders en kunnen leiden tot grote verliezen en financiële schade als gevolg van deze manipulatie.
Het is verstandig om kritisch te blijven, niet te snel in te stappen, en te beseffen dat als een investering te mooi lijkt om waar te zijn, het dat vaak ook is. Wees sceptisch, blijf kritisch en vermijd het najagen van hype om financiële verliezen te voorkomen.
De geschiedenis van pump and dump
Pump and dump-schema’s bestaan al decennia, lang voor crypto. Deze schemes werden oorspronkelijk veel toegepast op aandelen, maar later ook op coins in de cryptowereld. In de jaren 80 en 90 waren ze berucht bij penny stocks. Promotors bliezen onbekende bedrijven op met valse of overdreven claims om de koers te stuwen. Vaak was een groot deel van het aandeel of de coin in handen van een kleine groep, waardoor de prijs eenvoudig kon worden opgedreven en vervolgens gedumpt.
Zodra particuliere vraag de prijs opdreef, verkochten insiders en vroege kopers massaal hun aandelen of coins (dumpen), waarna de prijs daalt en laat ingestapte deelnemers grote verliezen leden. Dit gebeurde vaak via zogenaamde boiler rooms, waar agressieve verkooptactieken werden gebruikt. Een berucht voorbeeld is Stratton Oakmont, bekend van de film The Wolf of Wall Street.
Hoe werkt een pump and dump
Pump and dump-schema’s volgen doorgaans hetzelfde patroon:
Selectie van een illiquide token: gekozen wordt voor een token met lage liquiditeit en kleine marktkapitalisatie die met relatief weinig kapitaal te bewegen is.
De pump hype en promotie: een gecoördineerde campagne start via social media, vermeende influencer-aanbevelingen of misleidende berichtgeving, waarbij valse informatie wordt verspreid om nieuwe deelnemers te trekken.
FOMO slaat toe: particuliere beleggers zien stijgende koersen en “succesverhalen”, deelnemers worden verleid om met hun inleg in te stappen en duwen de prijs verder omhoog.
De dump: zodra het piekniveau is bereikt, dumpen de organisatoren hun tokens. Omdat er geen fundamentele waarde achter de stijging zat, prijs daalt drastisch en blijven deelnemers met waardeloze tokens achter.
Het gevolg van deze praktijk is dat deelnemers vaak aanzienlijke financiële verliezen lijden. De impact is groot: veel beleggers verliezen hun volledige inleg doordat ze te laat instappen en met waardeloze tokens blijven zitten.
Psychologie speelt een grote rol. De angst om “dé kans” te missen, verleidt mensen om op het hoogtepunt in te stappen. Dringende taal als “handel nu” creëert schijnbare exclusiviteit en tijdsdruk. Neem daarom altijd tijd voor eigen onderzoek. Check of een stijging door fundamentele factoren wordt gedragen en wantrouw bewegingen die puur op social-media-hype drijven.
Zijn pump and dump-praktijken illegaal
Ja, in traditionele markten zijn ze verboden. Toezichthouders als de U.S. Securities and Exchange Commission (SEC) en de Europese ESMA handhaven actief tegen marktmanipulatie. Ook binnen de wereld van crypto's richten toezichthouders zich steeds meer op het tegengaan van marktmisbruik en pump and dump schemes. In crypto loopt regulering inmiddels, onder meer via de Markets in Crypto-Assets-verordening (MiCAR) die in 2024 van kracht is gegaan in de EU en manipulerende praktijken zoals pump and dump uitdrukkelijk verbiedt.
MiCAR legt strengere transparantie- en meldplichten op aan projecten en verplicht aanbieders om verdachte handelsactiviteit te monitoren, wat het lastiger maakt om dit soort schema’s onopgemerkt uit te voeren. Bitpanda heeft onder toezicht van onder meer BaFin (Duitsland) en MFSA (Malta) MiCAR-licenties verkregen en kan binnen dit EU-raamwerk opereren in de 27 lidstaten.
Nieuw bij Bitpanda? Registreer vandaag nog je account!
Meld je hier aan
Hoe profiteren de bedenkers
De organisatoren verdienen door vooraf goedkoop in te kopen en op de piek te verkopen. Oplichters bezitten vaak een groot deel van de tokens voordat ze proberen nieuwe investeerders te trekken. Ze gebruiken bijvoorbeeld:
Gecoördineerde aankopen om schijnvraag te creëren
Misleidende informatie om nieuwe kopers te lokken
Slim timing van de uitstap om bij maximale publieke interesse te verkopen
Hoe voorkom je een pump and dump
Herken de signalen om veilig te navigeren: het is belangrijk om signalen te signaleren die kunnen wijzen op pump and dump-praktijken, zodat je niet het slachtoffer wordt van marktmisbruik of oplichters.
Extreem veel hype: muntjes die massaal op social media worden gepromoot, zeker door onbekende accounts
Onrealistische beloftes: “gegarandeerde 10x” of “risicoloze winst” bestaat niet
Lage marktkapitalisatie: small caps zijn eenvoudiger te manipuleren
Plotselinge, onverklaarbare spikes: snelle stijging zonder nieuws of fundament
Anonieme ontwikkelaars: geen transparant team of duidelijke roadmap vergroot het risico
Als een investering te mooi lijkt om waar te zijn, is dat in werkelijkheid vaak ook zo. Wees alert op valse informatie en beloften van snelle winsten.
De definitie blijft gelijk in aandelen en crypto: kunstmatige prijsopdrijving gevolgd door een abrupte val. De cryptomarkt biedt kansen, maar is ook gevoelig voor manipulatie. Onderzoek grondig, wees sceptisch, blijf kritisch en wees verstandig: spreid je risico’s over verschillende activa, vermijd verdachte projecten en investeer nooit geld dat je niet kunt missen.
Leren op Bitpanda
Bitpanda is de plek om meer vertrouwen en kennis op te bouwen. Of je nu net begint of je kennis wilt verdiepen, wij hebben de artikelen die je helpen om je kennis te vergroten en die je helpen om weloverwogen beslissingen te nemen.
Weet je niet waar te beginnen? Ontdek deze populaire artikelen:
Dit artikel wordt verspreid voor informatieve doeleinden en mag niet worden opgevat als een aanbod of aanbeveling. Het is geen investeringsadvies en kan dit ook niet vervangen. Bitpanda geeft geen verklaringen of garanties met betrekking tot de nauwkeurigheid en volledigheid van de hierin opgenomen informatie. Investeren brengt risico's met zich mee. Je kunt al het geld dat je investeert verliezen.