Genel anahtarlar, özel anahtarlar ve cüzdan adresleri nelerdir?

Kriptografide, şifrelenmiş bilgilere erişmek için hem ortak anahtar hem de özel anahtar gereklidir. Temelde kriptografi, belirli bilgileri üçüncü şahıslardan gizli tutmak için geliştirilmiş bir şifreleme pratiğidir. Kriptografi, verileri sadece izni olan bir tarafın deşifre edebilmesini sağlamak için kullanılır.

Kriptografi nedir?

Yunancadan gelen "Kriptografi” terimi aslında "gizli yazı" anlamına gelmektedir. Kriptografi, zaman içerisinde, istihbarat teşkilatları ve ordunun gizli mesajları yazıp çözmesi sayesinde gelişmiş ve bilgisayar biliminin ayrı bir dalı haline gelmiştir. İnternete benzer şekilde, kripto para birimlerinin kökenleri, özel alana genişleyen, akademik ve askeri kullanım durumlarına kadar izlenebilir.

Bu harekete dahil olan insanlar kendilerini "Cypherpunk" olarak adlandırıyorlar ve 1980'lerin sonlarından bu yana daha fazla mahremiyeti ve verilerimiz üzerinde daha fazla kontrolü savunuyorlar.

Kripto para birimlerinin kökenleri, özel alana genişleyen akademik ve askeri kullanım vakalarına uzanır.

Bitcoin gibi kripto paralar neden iki anahtarlı bir sistem kullanıyor?

İki anahtarlı sistemin arkasındaki temel kavram şudur: açık anahtar, işlemleri almanıza izin verirken, işlemleri göndermek için özel anahtar gereklidir. Bu dahice sistemin gerçekte nasıl çalıştığına baktığımızda işler biraz daha karmaşık hale geliyor.

İki farklı anahtar (bir genel ve bir özel anahtar) kullanmak, bir blok zincirinin önemli bir parçası olan asimetrik kriptografi olarak adlandırılır. İki anahtar matematiksel terimlerle birbirine bağlıdır.

Benzersiz açık anahtarın kökenleri özel anahtardır. Bu bağlantı, kullanıcıların taklit edilemez imzalar oluşturmasına olanak tanır ve yalnızca ağın ilgili ortak anahtarı hakkında bilgisi olan diğer katılımcılar tarafından doğrulanabilir.

İki farklı anahtarın (genel ve özel anahtar) kullanılması asimetrik kriptografi olarak adlandırılır.

Adres, anahtar ve cüzdan arasındaki fark nedir?

Adresler, anahtarlar ve cüzdanlar arasındaki farklarla ilgili birçok yanlış anlama vardır. Bu konuya daha fazla netlik kazandırmak için özelliklerine tek tek bakalım.

Adres

Adres; banka hesap numarası gibi benzersiz bir numarayı temsil eden, rastgele oluşturulmuş bir sayı ve harf kümesidir. Örnek vermek gerekirse, bu bir Bitcoin genesis adresi, yani şimdiye kadarki ilk Bitcoin adresidir: 1A1zP1eP5QGefi2DMPTfTL5SLmv7DivfNa. 

Aradaki fark ise, bir adresin herkes tarafından ücretsiz olarak ve üçüncü bir tarafa ihtiyaç duymadan birkaç saniye içinde oluşturulabilmesidir. İstediğiniz veya ihtiyaç duyduğunuz kadar genel adres oluşturabilirsiniz. Genel adresinizi başkalarıyla dilediğiniz gibi paylaşabilirsiniz ve böylece, insanlar adresinize kripto para gönderebilirler.

Bitcoin veya Ethereum ağları anonim değil de takma ad oldukları için, varlıklarınız ve işlemleriniz genel adresinizi bilen herkes tarafından görüntülenebilir.

Anahtarlar

İki tür anahtar vardır: genel anahtar ve özel anahtar. Genel anahtarlar, hesap numaralarıyla karşılaştırılabilir. Herkesle özgürce paylaşılabilir ve herkes imkan dahilinde  işlem gönderebilir.

Özel anahtarlar ise, adından da anlaşılacağı gibi özeldir ve gizli tutulmalıdır. Bunları, karşılık gelen genel anahtarıyla birlikte blockchain’deki gerçek paraya erişmenizi sağlayan bir tür PIN veya doğrulama kodu olarak düşünebilirsiniz.

Anahtarların bir blockchain ağında saklanmadığını unutmayın. Bunun yerine, herhangi bir yere kaydedilebilen ve çevrimdışı olarak saklanabilen (şifrelenmiş) bir dosyada tutulabilirler.

Özel anahtarlarınızı başka bir kişiyle hiçbir koşulda ve ASLA paylaşmamalısınız. Anahtarlarınızı olabildiğince en güvenli şekilde saklamanız gerekir (örn. bir kağıt cüzdanda veya bir donanım cüzdanında).

Cüzdanlar

Bir cüzdanı, Bitcoin blockchain ağındaki fonlarınıza erişmek için gereken tüm bilgileri içeren bir tür şifreli sanal anahtar zinciri olarak düşünebilirsiniz. Bir cüzdan, hem adres(ler)inizi hem de dijital anahtar(lar)ınızı birleştirir ve içerir.

Bir cüzdanın en basit şekli, veritabanı içeren bir dosyadır. Gerçek bir blockchain ile bağlantıya ihtiyaç duymadığı için çevrimdışı olarak da saklanabilir.

Bir önceki derste de öğrendiğiniz gibi cüzdan; adresleriniz, genel anahtarlarınız ve özel anahtarlarınız için bir emanet kasası gibidir.